Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihi itibarı ile küresel salgın anlamına gelen pandemi ilan edilmiştir. Salgının 12 Mart 2020 tarihi itibari ile Türkiye’de de görülmesi ile birçok tedbir alınmasına rağmen salgın yayılmaya devam etmiş ve hastalık birçok kişiye bulaşarak ölümlere neden olmuştur. Dünya genelinde yaygın pandemi oluşturan covid-19 salgını yaşamı ciddi anlamda tehdit etmeye devam etmektedir.
Salgınla mücadele kapsamında alınan tedbirler doğrultusunda Sağlık Bakanlığı kararı ile özel hastaneler ve vakıf hastanelerinin pandemi hastanesi olarak ilan edilmesinin ardından SGK’nın koronavirüs tedavisi kapsamında özel hastanelere ödediği yoğun bakım tedavi ücreti iki katına çıkarıldı. Ayrıca pandemi acil hal kapsamına alındı. 5510 sayılı Kanun’un ilgili maddesinde görüldüğü gibi hizmetlerin ödeme usul ve esaslarını Sağlık Bakanlığı değil, SGK belirliyor. Bu doğrultuda finansmanı sağlanacak hizmetlerin teşhis ve tedavi yöntemleri ile sağlık hizmeti türleri ve miktarlarını kullanım süreleri ve ödeme usul esaslarını belirlemeye SGK yetkilidir. Ancak Sağlık Bakanlığı COVİD-19 tedavisi kapsamında test ve hasta yatış sürecine ilişkin kamu ve özel hastaneler tarafından ücret alınmayacağını belirtse de bazı özel hastaneler ücret almaya devam ediyor.
Bu tartışmalara son vermek açısından 9 Nisan 2020 tarihli 31094 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile acil hal tanımında değişiklik yapıldı. Buna göre 1.7 numaralı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan ‘’acil hal’’ tanımı yeniden yapılarak salgın hastalıklar da acil sağlık hizmeti kapsamına alındı. Bu durumda yeni düzenlemeye göre acil hal tanımı şu şekilde yapılmaktadır; ‘’ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda olayın meydana gelmesini takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren durumlar ile ivedilikle tıbbi müdahale yapılmadığı veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli halinde hayatın ve/veya sağlık bütünlüğünün kaybedilme riskinin doğacağı kabul edilen durumlar ile pandemi sürecinde pandemi olgularına yönelik tanı ve tedavileri kapsamaktadır. ‘’ Ayrıca SUT’un ‘’ilave ücret alınmayacak sağlık hizmetleri’’ başlığı altındaki 1.9.3 maddesinde değişiklik yapılarak corona virüs hastalığı, SUT EK-2G ilave ücret alınmayacak işlemler listesine ‘’pandemi sürecinde pandemi olgularının tanı ve tedavileri’’ olarak da eklendi.
Bu durumda yapılan değişiklikler ile artık özel hastaneler, Covid-19 olası/kesin tanılı hastalardan muayene katılım payı ve ilave ücret isteyemeyecektir.
Bu düzenlemeler ışığında hiçbir güvencesi olmayanların da koronavirüs nedeniyle tedavi görmesi halinde, özel hastanelerin ilave ücret alabileceği ve alamayacağı kalemler şu şekilde sıralanır:
- Acil servislerden kabul edilerek doğrudan uygulanan acil işlemler ile 24 saat içinde acil gözlem ünitelerinde uygulanan tüm sağlık hizmetleri için ilave ücret alınamayacak.
- Yoğun bakıma yatıldığı takdirde, hastane hasta/hasta yakınlarından hiçbir şekilde ücret talep edilmeyecek; tanı, test ve tedavi devlet tarafından karşılanacak. Covid 19 tanısı konulan vatandaşların test, tedavi, ekipman ve ilaç ücretleri devlet tarafından karşılanacak.
Ancak düzenleme yalnızca acil müdahaleyi ve yoğun bakımda tedavi sürecini kapsıyor. Bu durumda yoğun bakım tedavisi biten ve servise yatırılan hasta için iki seçenek mevcut. Birincisi aynı özel hastanede tedaviye devam edildiği durumda hastane, odalarda sunduğu otelcilik hizmetleri için kişilerden ilave ücret talep edebilecek. İkincisi ise hasta, tedaviye hiçbir ücret ödemeden devlet hastanelerinde devam etme seçeneğini seçebilecek.
Pandemi sürecinde özel hastaneler tarafından acil müdahale ve yoğun bakım tedavi süreci boyunca ücret talebiyle karşılaşan kişiler bu bedelleri geri istemek üzere yargı yoluna başvurabilir. Bu durumda vatandaş Sağlık Bakanlığı’na başvurmak suretiyle idari şikâyette bulunarak ödediği ücretin iadesini isteyebilir. Buradan sonuç alınamazsa, haksız kazanç olduğundan bahisle Tüketici Hakem Heyetine başvurulabilir. Ayrıca genelgeye aykırılıktan dolayı suç duyurusunda bulunarak görevi kötüye kullanma ve suistimal gibi suçlardan hastaneler hakkında suç duyurusunda bulunabilir. Sağlık Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi’nin ceza koşullarını düzenleyen maddesine göre Sağlık Hizmet Sunucularınca hasta/hasta yakınından kurum mevzuatına aykırı şekilde ilave ücret alındığının tespit edilmesi halinde, ilave ücret alınan her bir hasta için fazla alınan ilave ücret bedelinin, cezanın tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde ilgili kişiye iadesi durumunda uygulanacak cezanın yarısını verebilecektir.