İnsanların gezmek veya tatil amacıyla bir süre önceden planlı olarak tur paketleri satın alırlar. Ancak hem katılımcı hem de tur düzenleyicisi tarafından çeşitli konularda mağduriyet yaşanabilir. Acentenin görüşme sırasında sunduğu olanaklar ile tur sırasında karşılaşılan manzara aynı olmayabilir. Durum tam tersi de olabilir. Mağduriyetleri engellemek amacıyla Seyahat Acenteleri Yönetmeliğinde “Tur Düzenlemek” faaliyeti tanımlanmıştır. Ancak bu konudaki düzenlemelerin yetersiz kaldığı fark edilince “Paket Tur” başlıklı madde Tüketicinin Korunması Kanunu’ na 6/C olarak eklenmiştir. Cayma ve fesih hakları konusunda yetersiz kalınca Paket Tur Sözleşmesi Yönetmeliği çıkartılmıştır.
PAKET TUR SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Paket tur sözleşmesi, paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve diğer turizm hizmetlerini içeren, tur planı içinde en az iki hizmeti sunan, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satıldığı ve hizmetin yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsadığı veya en az 1 gecelik konaklamayı içerdiği sözleşmedir. Paket tur niteliği taşıması için TKHK’da ve yönetmelikte belirtilen unsurları içermesi gereklidir. Paket tur sözleşmelerinin amacı kar sağlamak olmalıdır. Bir öğretmenin öğrencilerini geziye götürmesi kar sağlamak amacı ile yapılmadığından paket tur niteliği taşımaz. Ancak bu hizmeti veren bir acenteden satın almaları paket tur niteliği taşır. Taraflar seyahat acentesi veya tur sağlayıcısı ve tüketici olmalıdır. Bir acentenin düzenlediği tur başka bir acente tarafından pazarlanabilir. Bu durumda pazarlayan aracı acente de (sağlayıcı)sunduğu hizmetlerden katılımcıya karşı sorumlu olur. Tarafların aralarında esaslı unsurlarda anlaşması gerekmektedir. Bunlar turun başlangıç tarihi, varsa ekstra çıkabilecek ücretler, süresi, paket dâhilinde olan şeyler, konaklama, ulaşım, yemek vs. Paket tur sözleşmeleri ulaştırma hizmeti(taşıma sözleşmesi),konaklama hizmeti(kira sözleşmesi),bedel ödeme(satış sözleşmesi) olarak farklı sözleşmelerin bir araya gelmesinden oluştuğu için karma tipli kombine sözleşmedir.
PAKET TUR SÖZLEŞMESİ NASIL YAPILIR?
Paket turlar; özel ilgi turları, spor ve macera kapsamlı turlar, ekolojik alanları gezmeye yönelik turlar, dinsel turlar, kültür turları, dinlenme ya da eğlenme maksatlı turlar, birden fazla yeri gezmeye yönelik turlar, rehberli bir şekilde gerçekleştirilen turlar, uzak ya da yakın mesafeli olarak düzenlenen turlar vs. şeklinde düzenlenebilir. Yazılı veya mesafeli olarak kurulan paket tur sözleşmeleri ile bu yönetmelik kapsamında yapılan bilgilendirmelerin, en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenmesi ve bunların bir örneğinin kâğıt üzerinde katılımcıya verilmesi zorunludur. Paket tur düzenleyicisinin Türkiye’de temsilcisinin bulunmadığı hâllerde paket tur aracısı paket tur düzenleyicisi gibi sorumlu olur. Sözleşme taraflarının adı soyadı, adresleri, iletişim bilgileri, paket turun varış yeri ve belirli süreliyse kalınacak süre, paket turun Türk Lirası olarak vergiler dâhil toplam fiyatı, fiyat değişikliğinin şartları ve paket tur fiyatına dâhil olmayan vergi, resim, harç ve benzeri yasal yükümlülükler, ödeme planı ve şekli, katılımcı tarafından sözleşme kurulmadan önce paket tur düzenleyicisi veya aracısına bildirilen ve taraflarca kabul edilen özel talepler, mücbir sebep halleri ve bu hallerde tarafların hak ve yükümlülükleri, sözleşmeden dönme ve fesih şartlarını, paket turun devrini, sözleşmede değişiklik yapılması koşulları, tüketicinin hangi hallerde tazminat talep edebileceği, turun iptal edilmesinin sonuçlarını içermelidir. Bu hususların sözleşmede bulunması zorunludur. Sözleşmede kararlaştırılan bir içeriğin sonradan değiştirilmesi şu şekilde mümkündür; değişiklik yapılacak olan içeriğin değiştirebileceği hususu sözleşmede açıkça belirtilmiş olmalıdır. Örneğin fiyat değişikliği yapılacaksa turun başlamasından 20 gün önce anlaşılan tutarın yüzde beşini geçmeyecek şekilde haber vermek şartıyla değiştirilebilir. Bu değişikliğin nedeni yurt dışı tur paketlerinin döviz üzerinden hesaplanıp, döviz kurunda meydana gelen değişikler, yakıt giderlerinin olağandışı artması veya zorunlu harç, vergi ve masraflarda meydana gelen değişikliklerdir.
PAKET TUR SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN HAKLARI VE BORÇLARI NELERDİR;
Paket tur düzenleyicisi veya aracısı, paket turu oluşturan hizmetler kapsamında bulunması halinde, turun başlamasından yurt içi turlar için en az yirmi dört saat, yurt dışı turlar için ise kırk sekiz saat önce yolculuk hakkında bilgilendirme yapması zorunludur. Katılımcıya verilen broşürün veya kurulan sözleşmenin değişmemiş olması halinde, katılımcının yolculuk öncesinde tekrar bilgilendirilmesi zorunlu değildir. Ek olarak seyahat edimini gereği gibi yerine getirme borcu, aydınlatma, sır saklamak, teminat gösterme borcudur. Paket tur düzenleyenin en önemli hakkı ücret isteme hakkıdır. Tüketicinin borçları da kararlaştırılan ücreti ödeme borcu, sözleşmede kararlaştırılan veya dürüstlük kuralları gereği ek giderleri ödeme borcu, işbirliği yapma ve özenli davranma borcu, açıklama ve bilgi verme borcudur. Tüketicinin hakları genellikle şunlardır; paket tura dâhil hizmetlerden yararlanma hakkı, bilgi alma hakkıdır. Paket tur sözleşmelerinde tarafların kişilik özellikleri önemli olmadığı için, hareket tarihinden en az 7 gün önce acenteye bildirilmek koşuluyla 3. kişiye devredilebilir. Asıl paketi alan ve paket devredilen kişi birlikte sorumlu olurlar.
SÖZLEŞMENİN FESHİ VE HUKUKİ SÜREÇ;
Tüketicinin korunması amacıyla paket tur sözleşmesine göre; firmanın sözleşmede anlaşılan esaslı unsurları değiştirmesi veyahut turun iptal edilmesi halinde katılımcının ödediği miktardan hiçbir kesinti yapılmaksızın geri alma hakkı vardır. Tüketicinin iptal olan paket yerine firma tarafından sunulan diğer paketlerden seçebilme hakkı da mevcuttur. Vaat edilen turun gereği gibi yerine getirilememesi durumunda tüketici; tatil zamanının boşa harcandığını öne sürerek tazminat talebinde de bulunabilir. Katılımcı; tur sözleşmede anlaşıldığı gibi yerine getirilmediği takdirde hizmetin başladığı veya başlaması gereken tarihten itibaren 30 gün içinde bunu seyahat acentesine veya tur sağlayıcısına bildirmekle yükümlüdür. Ancak Seyahat Acenteler Birliği acenteleri korumak adına açıklık getirmiştir; tur paketi mücbir sebep, öngörülemeyen olaylar, asgari katılım düzeyine ulaşılamaması vb. gibi durumlardan ötürü iptal oluyor veya tam olarak yerine getirilemiyorsa tur düzenleyicisi bundan sorumlu tutulmaz. Katılımcı paket tura katılmak istemediği takdirde; turun başlamasına en az 30 gün kala sözleşmeyi feshettiğini bildirirse zorunlu harç ve vergiler kesilerek geri kalan kısmın tamamı kesintisiz ödenir. Sözleşmeyi feshettiğini 30 günden daha az süre kala bildirirse; acente ve katılımcı arasında yapılan sözleşmede belirtilen oranda kesinti yapılarak kalanı iade edilir. Ancak acenteleri korumak gerekli olduğu gibi tüketiciyi de korumak esas olduğu için; turun başlamasına 30 günden az süre kala mücbir sebep veya öngörülemeyen olay meydana gelmesi dolayısıyla katılımcı paketi iptal ederse; ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile üçüncü kişilere ödenip belgelendirilebilen ve iadesi mümkün olmayan bedeller hariç olmak üzere, herhangi bir kesinti yapılmaksızın katılımcının ödemiş olduğu bedel kendisine iade edilir. Paket tur sözleşmesinde taksitli satış şeklinde yapılmışsa yazılı olarak belirtilmiş olması gerekir. Tüketici 7 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitli satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir. Aynı zamanda sözleşmede yer alan bir hükmün açık ve anlaşılır olmaması veya birden çok anlama gelmesi hâlinde; bu hüküm, tüketicinin lehine yorumlanır. Tüketicinin paket turu iptal ettiğini bildirmesinin ardından 14 gün içinde tur şirketinin ödemeyi iade etmesi gerekir. Fakat son zamanlarda tüm dünya genelinde yaşanan salgın dolayısıyla kısıtlamalar, yasaklar gelmesi dolayısıyla iptal edilen paketlerde acenteleri de rahatlatmak amacıyla uçuş yasağının kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde iade edilebilmesi düzenlemesi getirilmiştir. Sözleşme özgürlüğü gereğince taraflar anlaşarak sözleşmeyi her zaman feshedebilir. Anlaşma sağlanamadığında tur şirketleri ve katılımcılar arasında yaşanan uyuşmazlıklarda (2021 yılı için geçerli); uyuşmazlık miktarı 7.550-TL‘nin altında ise Tüketici Hakem Heyetine, büyükşehir statüsünde olan illerde uyuşmazlık miktarı 7 bin 550 TL ile 11 bin 330 TL arasında İl Tüketici Hakem Heyetleri’ne, uyuşmazlık değeri 11.300 TL’nin üstündeyse Tüketici Mahkemesi’ne başvurulabilir.
Saygılarımla,
Av. Arb. Cenk Söbe