Konkordato; İcra İflas Kanunu (“İİK”) madde 285- 309 hükümlerinde düzenlenmiş olup işbu uygulama mali durumu bozulmuş olan borçlular ile borçlunun alacaklılarını korumayı amaçlamaktadır. Borçlunun ticari durumunun sarsılmış olmasıyla alacaklıların, alacaklarını belli bir plana göre almaları konusunda kendi aralarında vardıkları ve mahkemece onaylanan yeniden yapılandırma anlaşmasıdır. Bu müessese, borçlarını ödemede zorlanan iflasa tabi borçluların mali durum düzeltilerek iflastan kurtulmasını, diğer borçluların ise mali durumunun düzeltilmesini amaçlayan bir sistem olup uygulamada alacaklı ve borçluların konkordato müessesesi kapsamında borç ve alacakları yeniden yapılandırma işlemine tabi tutulmaktadır.
İcra İflas Kanunu’nun(İİK) İflas erteleme kurumuna ilişkin hükümleri, 28.02.2018 tarihli 7101 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılmıştır. İflas ertelemede yargılama ve uygulama süresinin uzunluğu, sürecin borçlu ile mahkemelere arasında geçmesinden kaynaklı alacaklıların sürece neredeyse hiç müdahale edememeleri, şirketlerin mahkeme tarafından etkin şekilde denetlenememesi gibi önemli sorunlar meydana getirmekteydi. Bütün bu olumsuzluklar nedeniyle iflas erteleme sistemi kaldırılarak yargılama sürecinin azami mühletinin belirli olduğu, alacaklıların daha çok söz sahibi olduğu borçlunun daha iyi denetlenmesini hedefleyen bir konkordato sistemi düzenlenmiştir. Devam eden iflas erteleme yargılamaları değişiklikten etkilenmeyecek olup, iflas ertelemenin talep edildiği tarihteki düzenlemelere göre devam edeceklerdir.
Adi Konkordato
Borçlunun iflasına karar verilmeden önce başvurabileceği yoldur. Borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek ve muhtemel bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilir. Konkordatoya başvurmak isteyen borçlu veya iflas talebinde bulunabilecek her alacaklı icra mahkemesine gerekçeli bir dilekçeyle konkordato teklifi verir. Yapılan son değişikliklerle birlikte, talepte tutulması zorunlu defterlerin durumunu gösteren bir cetvel ekleme zorunluluğu kalkmış olup yetkili ve görevli mercii; bu talebin muhatabı iflasa tabi olan borçlular için; borçlunun muamele merkezinin bulunduğu mahaldeki İcra Mahkemesi; iflâsa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’dir.
İcra Mahkemesi, şartları varsa en fazla üç aylık konkordato mühleti verir ve bir veya birkaç konkordato komiseri atar. Atanan bu komiserler alacaklıları toplantıya çağırır ve alacaklılar bu toplantıda konkordatonun kabulüne veya reddine karar verirler. Alacaklılar konkordato teklifini kabul ederse, bu konkordato ticaret mahkemesinin onayına sunulur. Konkordatonun şartlarını inceleyen ticaret mahkemesi, konkordatonun kabulüne veya reddine karar verir. Konkordatonun mahkeme tarafından tasdik edilmesiyle borçlu, konkordato gereğince borçlarını öder ve borcun konkordato ile vazgeçilen kısmından kurtulur.
Konkordato mühleti verilmesi için aranan şartlar; konkordatonun başarı ihtimalinin mevcut olması ve projenin alacaklıları zarara uğratma kastını taşımamasıdır. Konkordatonun tasdiki için gerekli şartlar; teklif edilen paranın borçlunun kaynaklarıyla orantılı olması, konkordatonun kaydedilmiş olan alacaklıların yarısı ve alacakların üçte ikisini aşan çoğunlukla kabul edilmiş olması, teminat gösterilmesi, yargılama giderleri ve harçların depo edilmesidir.
Konkordato; rehinli alacaklılar, bir malın aynından doğan kamu alacakları ve konkordatoya yazılmış diğer imtiyazlı alacaklılar için bağlayıcı değildir.
İFLASTAN SONRA KONKORDATO
Halihazırda iflas etmiş borçlular için öngörülmüştür. Konkordato kabul ve tasdik edilirse, borçlu hakkındaki iflas bütün hüküm ve sonuçlarıyla kaldırılır. Müflis, iflas tasfiyesi sırasındaki konkordato teklifini iflas idaresine verir. İflas idaresi bu teklifi,bu konudaki görüşüyle birlikte ikinci alacaklılar toplantısında veya daha sonra görüşülmek üzere alacaklılara bildirilir. Burada konkordato mühleti yoktur, konkordato komiseri de tayin edilmez. Konkordatonun hükümleri, konkordatonun tasdiki kararının kesinleşmesi ile değil buna dayanarak iflasın kaldırılması ile yürürlüğe girer.
MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE KONKORDATO
Borçlu, malvarlığı üzerindeki tasarruf etmek veya bu malların tamamını ya da bir kısmını üçüncü kişiye devretmek yetkisini alacaklılara verir. Bu şekilde alacaklılar, borçlunun -kendilerine terk edilen- malvarlığını tasfiye ederek alacaklarını tahsil ederler.. Malvarlığının terki suretiyle konkordato, iflas tasfiyesi süresince malvarlığının değerinden düşük fiyatlara satılması riskine karşı borçluyu; iflas sürecinin uzun sürmesi ve alacağını tahsil edememe riskine karşı alacaklıyı koruyan bir tasfiye sürecidir.
SONUÇ
7101 sayılı İcra İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamında iflas erteleme kurumunun yürürlükten kalkması ve yeni düzenlemeler yapılmasıyla konkordato sıklıkla başvurulan bir yol haline gelmiştir. İflas erteleme kurumuyla kıyaslandığında alacakların haklarını daha çok ön planda tutan konkordato; şu aşamada iflas ertelemenin tek alternatifi olarak gözükmektedir.